Najpoważniejsza w skutkach epidemia pierwszej połowy XIX wieku, epidemia tyfusu, poprzedzona została głodem. W 1844 roku na Górnym Śląsku wybuchła zaraza ziemniaczana, która spowodowała zgnicie niewykopanych jeszcze ziemniaków, będących do tej pory podstawą diety miejscowej ludności. W kolejnych dwóch latach (1845–1846) trwające bez przerwy przez kilka miesięcy deszcze zniszczyły uprawy ziemniaków i zbóż. Jeśli wierzyć źródłom, chłopi żywili się wówczas koniczyną, lebiodą, perzem i korą z drzew. Osłabione organizmy podatne były na choroby. W lipcu 1847 roku wybuchła epidemia tyfusu plamistego.

Na pruskim Górnym Śląsku zachorowało na tyfus 80 tys. osób, z czego zmarło aż 16 tys. Najdotkliwiej ucierpiały powiaty: pszczyński i rybnicki. Na Śląsku Cieszyńskim za tyfusem rozprzestrzeniła się czerwonka, co tłumaczono żywieniem się wygłodzonych ludzi niektórymi gatunkami traw. Okresem największego nasilenia się epidemii były miesiące: grudzień 1847 roku oraz styczeń i luty 1848 roku. Szpitale były przepełnione chorymi i umierającymi. Bywało tak, jak w Żorach, gdzie śmiertelność była tak wielka, że zabrakło desek na trumny i często zdarzał się pochówek dwóch osób w jednej trumnie albo większej liczby zmarłych w jednym grobie bez trumien.

Z głodem i epidemią tyfusu wyraźnie nie potrafiły sobie poradzić władze pruskie. Z tego powodu blokowały przepływ informacji o panującym na Górnym Śląsku głodzie. Nie można było na ten temat wypowiadać się w ówczesnych gazetach. Młody wówczas berliński lekarz o poglądach liberalnych, Rudolf Virchow, oskarżał biurokrację pruską o doprowadzenie do głodu i epidemii poprzez liczne zaniedbania względem ludności górnośląskiej. To dzięki listom Virchowa znamy dokładny przebieg i tło tej epidemii, jako pierwszej posiadającej dokładną dokumentację. Epidemia miała niewątpliwy wpływ na przebieg wydarzeń w czasie Wiosny Ludów w 1848 roku.

Cholera pozostała najgroźniejszą chorobą zakaźną na Śląsku do końca XIX wieku. W latach 1848–1856 trwała permanentnie epidemia tej choroby, nadchodząca falami z austriackich Moraw i Śląska Cieszyńskiego. Dotykała przede wszystkim południowych powiatów Górnego Śląska (m.in. pszczyńskiego, raciborskiego, rybnickiego, głubczyckiego). Z odnotowanych w latach 1848–1856 ponad 16 tys. przypadków zainfekowania cholerą połowa zakończyła się śmiercią. Cholera na Górny Śląsk powracała od tej pory prawie w każdym kolejnym dziesięcioleciu. W 1866 roku znowu kontakt z Austrią, podczas toczącej się wówczas wojny austriacko-pruskiej, spowodował na Górnym Śląsku jednorazowy wzrost zachorowań. W 1867 roku było to 13,5 tys. infekcji (43% śmiertelność). W kolejnej dekadzie epidemia cholery trwała w latach 1872–1874, a przywleczona została zapewne przez robotników ze Śląska pruskiego zatrudnionych w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim. Cała epidemia spowodowała tym razem zachorowanie 4,8 tys. osób, z czego zmarło ponad 50%. Ostatnia wielka epidemia cholery na Śląsku miała miejsce w 1894 roku. Tym razem epidemia miała swoje źródło w Królestwie Polskim (w Zagłębiu Dąbrowskim). Jej zasięg na pruskim Górnym Śląsku był już jednak wówczas ograniczony (349 zachorowań i 195 zgonów).

W epoce powstania listopadowego w 1831 roku Zagłębie, tak jak całe Królestwo Polskie, nawiedziła epidemia cholery, którą przyniosło ze sobą z Rosji wojsko carskie tłumiące powstanie listopadowe. Epidemia nie spowodowała jednak wielkich strat ludności (zapewne kilkaset osób), podobnie jak jej odnowienie w latach 1836–1837. Dopiero kolejne pojawienie się tej choroby w 1849 roku przyniosło poważne ubytki ludności na poziome 1/4 ludności miast, osad i wsi. Był to efekt między innymi głodu, jaki nawiedził Europę w przededniu Wiosny Ludów. Cholera pojawiała się jeszcze z różną intensywnością w Zagłębiu Dąbrowskim w kolejnych latach: 1852, 1855, 1866–1867, 1870, 1872–1873, 1894.

W 1874 roku wybuchła w Zagłębiu epidemia szkarlatyny, szczególnie niebezpieczna dla dzieci. Były one głównie ofiarami także innych chorób zakaźnych: często występujących lokalnie błonicy, krztuśca, ospy itp. W tym samym roku pojawiła się po raz kolejny epidemia tyfusu, który jeszcze wielokrotnie nawiedzał region, między innymi w latach 1901–1902.

W latach 1889–1891 doświadczyła region, podobnie jak całą Europę, epidemia influenzy (grypy) o bardzo wysokiej śmiertelności wśród dzieci i osób starszych. Powszechnie występowała też gruźlica dziesiątkująca ludność.

O tym, jak wielkie było zagrożenie chorobami zakaźnymi, świadczą dane z powiatu będzińskiego z 1911 roku. Zachorowało wówczas na tym terenie ponad 7 tysięcy osób, z czego zmarło blisko 15%.