Nasze tylko czy nie tylko nasze.
Dyskusja trwa. Znam wiele miejscowości gdzie zwyczaj pieczenia w garnkach jest znany.
Oczywiście generalnie różni się ta potrawa nazwą. Doczekaliśmy się nawet "Światowego
Festiwalu". Zagłębiacy zwyczaj ten przenieśli już za ocean do kraju Wielkiego Brata.
Proponuję utworzyć jurajską galerię fotografii związanych z pieczeniem, prażeniem albo duszeniem ziemniaka.
Na początek dwie fotografie archiwalne. Co prawda może dziwić kształt i rodzaj zwłaszcza jednego naczynia ale na fotografiach prawie z dwóch epok mamy te same patyczki do jedzenia. Na drugim zdjęciu nawet ziemniaki już nie te same (uodpornione na stonkę ziemniaczaną).
Tak jak wielu forumowiczów Maciej Kuroń ma swoją własną teorię na temat pochodzenia
prażonek, duszonek...

Pierwsze duszaki [przyzwyczaiłem się do takiej nazwy] jadłem w połowie lat sześćdziesiątych.Było to na południowym skraju województwa ... opolskiego ale żeby było ciekawiej jest to argument za jurajskim pochodzeniem tej potrawy Gospodarz,u którego spędzałem wakacje pochodził z okolic Myszkowa a w tamte strony przygnała go powojenna migracja ludności. Technologia była nieco inna stąd i smak też niepowtarzalny.Garnek był oczywiście żeliwny,wsad typowy ale tajemnica tkwiła w przykryciu naczynia.To nie była żeliwna pokrywka tylko płat darni położony na liściach z kapusty. Dzięki temu para wodna miała możliwość swobodnego przenikania przez "pokrywkę" a zawartość była naprawdę uprażona a nie "ugotowana".

Nazwa duszaki używana była (i pewnie jest nadal) w Wolbromiu. Ziemniaki, biała kapusta, boczek, kiełbasa, marchewka, przyprawy i żeliwny garnek były obowiązkowe. W późniejszych czasach zaczęto używać garnków emaliowanych. Absolutne delicje (jeśli dodamy do tego niebanalne napoje .
Na marginesie chcę napisać, że odpowiednie garnki żeliwne produkuje się w okolicach Końskich, co odpowiada pięknej tradycji Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Istnieją pewne związki Wolbromia z tamtym rejonem. Przez wiele lat wolbromski Hufiec ZHP organizował obozy harcerskie nad zalewem w Sielpii Wielkiej.

temat już kiedyś był:
http://forumjurajskie.pl/viewtopic.php? ... sc&start=0

Wolbromski rodowód przewija się przez moja rodzinę stąd pewnie znana mi nazwa tej potrawy. Pilicka wersja potrawy nie zawiera jednak kapusty i marchewki. Spotkałem też wariant z burakami.Tom,z zaciekawieniem przeczytałem tą historyczną debatę nad rodowodem prażonek. Wtedy jeszcze nie bywałem na Forum. To byłby niezły temat na badania naukowe - "Wpływ uprzemysłowienia na terytorialny zasięg potraw regionalnych" W naszych okolicach górnictwo i Huta "Katowice" przyciągnęły tysiące ludzi z odległych regionów a tym samym mocno zamieszały w tyglu regionalnych tradycji. Widać to często wyraźnie w zestawie potraw wigilijnych.To podobna zawierucha w tradycjach jak ta,którą spowodowały powojenne repatriacje tyle,że bardziej rozłożona w czasie.

Takie klasyczne pieczonki prażonki czy duszaki to bez marchewek buraków i innych warzyw tylko cebula ziemniaki boczek smalec i może jeszcze kiełbasa przynajmniej w mojej rodzinie sie takie jada a cała moja rodzina nielicząc jednej gałęzi co z Charsznicy pochodzi z Jury. W Karlinie, Kiełkowicach, Gieble, Bzowie często był spotykany wariant pieczonek z burakami

_________________
" zwiększa sie świata majątek ale coraz bardziej znika człowiek "

Moi dziadkowie pochodzą z gminy Klucze. Od małego pamiętam: ziemniaki, cebula, marchewka, buraki, boczek, kiełbasa, liście kapusty i darń na wierzchu. Nazwa to pieczonki. Jako wnuk otrzymywałem do tego kubek kwaśnego mleka. Było pysznie. Teraz też kilka razy w roku robimy takie pieczonki.

_________________
Rafał

toż to zwykłe ziemniaki pieczone są...

_________________
Portal o Jaskiniach Jury Krakowsko-Częstochowskiej
Jaskinie Jury

zrobiłeś mi smaka RafRaf naprawde super to opisałeś w Zawierciu też sie mówi pieczonki tylko marchewki sie nie dodaje

_________________
" zwiększa sie świata majątek ale coraz bardziej znika człowiek "

Moi rodzice pochodzą generalnie z okolicy Kroczyc. Takie "prażonki" jakie opisał Alkosander jadałem w dzieciństwie u babci w miejscowości Lgotka: ziemniaki, buraki, cebula (bez marchewki bo za słodko i nijako się robi), boczek, kiełbasa. Całość przykryta liśćmi kapusty i grubym płatem darnii. Czy prażonki są upieczone sprawdzało się przebijając długim patyczkiem ową darń i wąchając go. Jadło się również patyczkami, jak na tych zdjęciach, lokalnie nazywano je "dzidkami" (od dzidy chyba).

a więc zauważam że na wschód od Zawiercia gmina Kroczyce, północna częśc gminy Pilica i Ogrodzieniec to wariant pieczonek z burakami natomiast na południe od Zawiercia, Łaz i Pilicy zaznacza się wariant gdzie oprócz buraków występuje też marchewka tzw. pieczonki marchewkowe ciekawe jak sprawa wygląda np. w Lelowie jakie tam sie pieczonki robi i jak sie je nazywa

_________________
" zwiększa sie świata majątek ale coraz bardziej znika człowiek "

A ja jakoś nie specjalnie przepadam za prażonkami/duszonkami/... zdecydowanie bardziej wolę ziemniaki pieczone w popiele a kiełbasę opiekaną na patyku.

Przy okazji dopiero teraz dowiedziałem się że do jedzenia używano patyczków, wcześniej jakoś się z tym nie spotkałem.

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Nidą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Towarzystwo Jurajskie

ja wolę pizzę na pilickim Rynku

ale kartofel i kiełbacha też nie są złe

W Pradłach robi się PRAŻONKI w żeliwnych garnkach odlanych w EE. Kiedyś taki garnek za flaszke szło załatwić ale dziś ciężko go kupić.

Takie garnki robią odlewnie w okolicach Końskich. Chyba można je też kupić przez internet.