Teraz jest 28 mar 2024, 13:46




Utworz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 9 ] 
Autor Wiadomość
PostNapisane: 21 lis 2023, 08:44 

Dołączył(a): 20 lis 2023, 13:07
Posty: 4
Dzień dobry wszystkim!

Na forum zaglądam od kilku lat, ale dopiero teraz zdecydowałem się założyć konto i napisać post. Nie jestem pewny, czy to dobry dział, ale inne wydawały mi się jeszcze mniej odpowiednie.

Pewien profesor z Krakowa przygotowuje właśnie pracę poświęconą nazwom miejscowym na Jurze i poprosił mnie o pomoc w zweryfikowaniu kilku z nich. Chodzi o dwie nazwy małych obiektów topograficznych w okolicy Skarżyc, Dynauby i Wowodnik. Takie nazwy można znaleźć w internecie, np. w:
https://www.bip.wlodowice.pl/dokumenty/ ... dowska.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wowodnik
Pytanie jest następujące - czy spotkaliście się z tymi nazwami? Czy występują one tylko w tej formie, a może także w jakichś innych (np. dynouby, wywodnik itp.)? Czy wiecie może, jak stare są te nazwy, czy np. Wasi dziadkowie (jeśli mieszkacie w okolicach Skarżyc od pokoleń) już ich używali? A może obiekty te nazywane są także jakimiś zupełnie innymi nazwami? Jeśli znacie jakieś etymologie ludowe opisujące pochodzenie tych nazw, to także może okazać się przydatne.
Jeśli znacie także jakieś inne, w tym nienotowane na mapach nietypowe nazwy miejscowe na Jurze, najlepiej nazywające właśnie jakieś mikrotoponimy (czyli małe obiekty, jak skałka, las, łąka, strumyk, pole itd.), to też dawajcie znać!

Z góry dziękuję za każdą informację!


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 24 lis 2023, 08:06 

Dołączył(a): 08 lut 2005, 10:43
Posty: 9148
Lokalizacja: Włodowice
Dobry,

o takich nazwach nie słyszałem i chyba najsensowniejszym będzie przeprowadzić typowe badania terenowe. Ruszyć w dane miejsca i popytać starszych.

Na wschód od Jury ludzie dalej są rozmowni, ale tu u nas chyba też vide działalność Mirów Polska, czy Rybaka.

_________________
JuraPolska.com - z nami poznasz Jurę - usługi przewodnickie, wycieczki piesze, rowerowe po Jurze K-Cz; spływy kajakowe Pilicą, Liswartą, Nidą.
Kajakiem, pieszo, rowerem między Wartą, Nidą i Pilicą - blog wycieczkowy.
Towarzystwo Jurajskie


Gora
 Zobacz profil WWW  
 
PostNapisane: 10 gru 2023, 22:59 

Dołączył(a): 28 cze 2015, 20:35
Posty: 183
Dynouby - jedyne co mogę dodać do tego, to to, że z dokumentów wynika, że była to "osada z budynkami" w sensie jedno gospodarstwo, zniszczone podczas I wś, a wcześniej wchodziło w skład dóbr Włodowice (źródło: Limanowski Zygmunt, Zniszczenia wojenne b. Królestwa Polskiego, cz. B - materiały statystyczne, Warszawa 1918). W tym źródle pod nazwą "Dynandy". To pewnie autor tematu już zna, a ja nie drążyłem skąd ta nazwa....

Co do nazw nigdzie nie zapisanych:
Obecnie teren byłej wspólnoty wsi Mirów, część terenu leżąca przy drodze Mirów - Niegowa po prawej stronie patrząc w kierunku Niegowy, za zabudowaniami wsi a przed lasem, nazywa się "Błoniami" - ale to nazwa nowa, nadana przez rodzinę Laseckich kilka lat temu.
Poprzednio wg przekazu pokoleniowego ludzie w Mirowie określali to słowem PROWARZYSKO. To słowo miało oznaczać teren podmokły, sitowie. Nie należy mylić tego słowa ze słowem BROWARZYSKO - od browaru, który w Mirowie także istniał w końcu XVIII wieku (to wiadomo ze spisu ludności). Pokolenie, z którym rozmawiałem, nie miało świadomości istnienia browaru w Mirowie, ale wiedziało co to jest PROWARZYSKO.
No i skąd taka nazwa?
Nie wiem skąd, ale - w bibliotece gminnej w Żarkach (ul. Ofiar Katynia) jest maszynopis opisujący sprawy parafialne. "Cytuję" go z głowy, ale on tam jest i można go w czytelni czytać. Tam, na jednej ze stron powiedzmy w przedziale stron 1-50, są opisane składniki dóbr, które Myszkowski (z pamięci nie wiem który) przekazał kościołowi żareckiemu w uposażeniu - to lata około 1500 ileś tam. Wśród tych składników jest STAW MIROWSKI leżący "za siedmioma (lub pięcioma) stawami jaworznickimi" (znów cytat z pamięci), ale jest tam wyraźnie zaznaczone że to STAW MIROWSKI różny od STAWÓW JAWORZNICKICH.
Można więc przypuszczać, że PROWARZYSKO było pozostałością po wyschniętym stawie mirowskim. Można, ale dowodów materialnych (mapy) na to nie ma. Jest jedynie wzmianka późniejsza o tym - w księgach wieczystych dóbr Kotowice (do których w XIX w. należał Mirów), że około 1843 nastąpiło ponowne urządzenie włościan. Co obejmowało to ponowne urządzenie, jakie były zmiany lokalizacji, tego niestety nie da się domyśleć bez map (a takich map nie ma).

Inna mirowska nazwa:
Potocznie mówiono na las po wschodniej stronie Wielkiej Góry "STORKA". Skąd taka nazwa? Można by przypuszczać, że chodzi o "TORKĘ" - czyli w potocznym języku to rodzaj jałowca. Byłby więc las z jałowców, las "z torek" "ztorka", "storka".
Ale w dokumentach (opisy dot. serwitutów w tabeli uwłaszczeniowej Kotowic i Mirowa (znów info z mojej pamięci) jest LAS STARKA (humorystycznie także: las człowieka o nazwisku STARK - ale to tylko humor mój:), a nie STORKA. Las Starka - to sugeruje "stary las" - ale nie wiem jak bardzo stary. Obok niego jest natomiast do dziś używana nazwa "NOWY RĄB" co w sumie potwierdza, że tamten był STARY.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 14 gru 2023, 13:10 

Dołączył(a): 20 lis 2023, 13:07
Posty: 4
Bardzo dziękuję za odpowiedź! Poświadczenia "Dynandy" nie znaliśmy. Prawdopodobnie chodzi tu o błędny zapis, choć należy to jeszcze sprawdzić. Reszta informacji też bardzo ciekawa, na pewno się przydadzą!


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 05 mar 2024, 10:45 

Dołączył(a): 20 lis 2023, 13:07
Posty: 4
Witam ponownie!

Podczas dalszych poszukiwań znaleźliśmy w źródłach jeszcze kilka innych interesujących nas nazw, tym razem z terenu Włodowic. Te nazwy to: Bordynówce, Gostromirce, Grdonka, Rękociny, Świertłowce i Orczysko (mamy podejrzenia, że może to być to samo, co Łoszczyska, spotykane w innych źródłach). Czy któraś z tych nazw jest Wam znana? Jeśli tak, to czy bylibyście w stanie wskazać lokalizację? Oczywiście, przytoczone tu przeze mnie nazwy mogą zawierać błędy, wiec jeśli znacie nazwy podobne do tych, jakieś inne warianty itd., to też będą bardzo przydatne.

Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam!


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 21 mar 2024, 21:42 

Dołączył(a): 28 cze 2015, 20:35
Posty: 183
Widzę trzy możliwości:
1. trzeba by sprawdzić w tej książce, czy któreś z tych miejsc nie figuruje w dawnych spisach parafialnych jako zamieszkałe:

https://tezeusz.pl/kosciol-parafialny-p ... an-7240057

Ja niestety obecnie jej nie mam, a z głowy nie pamiętam.

2. Poszukać w archiwach państwowych map dóbr Włodowice, które jeszcze nie są nigdzie opublikowane.

3. Wystąpić do Sądu Rejonowego w Myszkowie o dostęp do "Zbioru Dokumentów" Dóbr Włodowice. Mnie po zmianie osób interpretujących obecne prawo już nie udostępnią "Zbioru Dokumentów" z 19 wieku, ale Wy (np. jako instytucja - może dogadacie się z osobami o tym teraz decydującymi?) możecie spróbować i mogą tam być mapy zawierające te nazwy. Dużą część samej "Księgi Wieczystej Dóbr Włodowice" mam sfotografowaną, ale to tylko księga, bez Zbioru Dokumentów. W razie jakby co ewentualnie, mogę to co mam przesłać, choć nie szukałem czy są tam w ogóle takie nazwy, no i nie mam żadnych map, ale podejrzewam, ze one w sądzie są.


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 21 mar 2024, 22:46 

Dołączył(a): 28 cze 2015, 20:35
Posty: 183
Jest jeszcze takie oto coś, co może znasz, skoro ktoś z Krakowa chce badać nazwy wiejskie?

"Archiwum byłej Pracowni Badań Agrarnych Instytutu Historii PAN w Krakowie. Na materiały zgromadzone w tym zbiorze, przechowywanym obecnie w Zakładzie Historii Polski Nowoczesnej
Instytutu Historii UJ"

Nie wiem co tam jest bo tego też mi nie pozwolono zobaczyć :D :D :D , więc zakładam, że może coś ciekawego jest, chyba, że już to przejrzeliście i nazwy są stamtąd właśnie?


Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: 22 mar 2024, 10:39 

Dołączył(a): 13 lis 2015, 09:27
Posty: 1241
Lokalizacja: Jura
Mam taki plan z 1853 roku, może na coś się przyda:


Załączniki:
Plan folwarków Włodowice i Parkoszowice do dóbr Włodowice należące z dniem 13 października 1853 roku wymierzony z gruntu i obrachowany, cz.1.jpg
Plan folwarków Włodowice i Parkoszowice do dóbr Włodowice należące z dniem 13 października 1853 roku wymierzony z gruntu i obrachowany, cz.1.jpg [ 58.81 KiB | Przeglądane 92 razy ]
Plan folwarków Włodowice i Parkoszowice do dóbr Włodowice należące z dniem 13 października 1853 roku wymierzony z gruntu i obrachowany, cz.2_.jpg
Plan folwarków Włodowice i Parkoszowice do dóbr Włodowice należące z dniem 13 października 1853 roku wymierzony z gruntu i obrachowany, cz.2_.jpg [ 202.55 KiB | Przeglądane 92 razy ]
Gora
 Zobacz profil  
 
PostNapisane: dzisiaj, 11:25 

Dołączył(a): 20 lis 2023, 13:07
Posty: 4
Bardzo dziękuję za odpowiedzi! Co do różnych archiwów, to dziękuję za nakierowanie, spróbujemy do nich dotrzeć. Osobiście byłem w urzędzie gminy z prośbą o udostępnienie starych map i dokumentów. Powiedziano mi, że po złożeniu oficjalnego podania może udostępnią, więc zobaczymy. Tę książkę o kościele parafialnym na pewno sprawdzę, a co do mapy z ostatniego posta, to ją akurat już mieliśmy.

Mirów Polska - jeśli to nie jest problem, to byłoby super, jakbyś mógł przesłać tę sfotografowaną część, może uda się nam coś w niej znaleźć.

Mam jednocześnie nowe pytanie. Czy orientujecie się może, jak dzisiaj wygląda znajomość gwary we Włodowicach i okolicy? Czy zdarzają się jeszcze ludzie, którzy (choć trochę) posługują się gwarą? I czy sami słyszeliście lokalne formy gwarowe? Jeśli tak, to jak one brzmiały? Najbardziej interesuje nas zjawisko tzw. prelabializacji, tzn. wymowy "o" jako "uo/ło", np. zamiast woda wuoda, zamiast orkiestra uorkiestra itd. Ta cecha ma dla nas szczególne znaczenie, bo mamy podejrzenie, że niektóre formy nazw, które podałem wyżej noszą jej ślady, ale interesujące będą wszystkie cechy, jakie słyszeliście.


Gora
 Zobacz profil  
 
Wyświetl posty nie starsze niż:  Sortuj wg  
Utworz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 9 ] 

Teraz jest 28 mar 2024, 13:46


Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkownikow i 27 gości


Nie możesz rozpoczynać nowych wątkow
Nie możesz odpowiadać w wątkach
Nie możesz edytować swoich postow
Nie możesz usuwać swoich postow
Nie możesz dodawać załącznikow

Szukaj:
cron

Informujemy, iż forumjurajskie.pl w celu zapewnienia pełnej funkcjonalności używa pliki cookies.
Więcej informacji na ten temat w linku: Polityka prywatności

Wydawnictwo

Kajakiem

Sklep Arsenał

Jura Paintball Silesia

JuraInfo.pl - noclegi na Jurze


ForumJurajskie.pl służy pogłębianiu wiedzy o Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, oraz okolicznych regionach m.in. Obniżeniu Górnej Warty, Jurze Wieluńskiej, Progu Lelowskim, itd.
Poruszane jest tu całe spektrum zagadnień związanych z historią, etnografią, kulturą, środowiskiem przyrodniczym, oraz turystyką i krajoznawstwem obszaru Jury Polskiej.
Możesz zaprezentować jurajskie zdjęcia, zapytać o bazę noclegową, wybrać najciekawszą trasę wycieczki, czy też dowiedzieć się o mniej znanych miejscach.

Właściciel ForumJurajskie.pl / JuraPolska nie bierze odpowiedzialności za treści zamieszczane na forum przez użytkowników,
jednocześnie zastrzega sobie prawo do usunięcia wpisów naruszających zapisy regulaminu forum.
Kontakt z administratorem forum - zobacz tutaj.



Powered by phpBB® Forum Software © phpBB Group
Przyjazne użytkownikom polskie wsparcie phpBB3 - phpBB3.PL